Corona quarantaine filmpjes maken (samen solo vanuit je kot)

Dit bericht is geplaatst op (geüpdatet 1428 dagen geleden)

Introductie

We kregen tientallen vragen over hoe we onze corona quarantaine filmpjes maken. Iedereen persoonlijk beantwoorden werd een onbegonnen zaak.  Daarom dit artikel.

Vragen gaan meestal over de aanpak en de gebruikte software. 
Sommigen hebben de indruk dat we live een online repetitie bijwonen. Die ballon kunnen we meteen doorprikken. Alles gebeurt offline; iedereen speelt thuis zijn partituur in en de techniek brengt alles mooi samen.

Mocht je nog een vraag hebben die je niet terugvindt in dit artikel laat het ons dan gerust weten en dan voegen we dit toe. Dit is een levend document en we leren steeds zelf bij.

Doel

Plots was het daar: de COVID-19 quarantaine.  Je merkte bij vele muzikanten meteen het gemis van het groepsgevoel tijdens de wekelijkse repetitie.  Anderzijds wilden we er voor zorgen dat onze muzikanten actief bleven. Het zou anders best mogelijk zijn dat enkele instrumenten vastgeroest raakten. 

We zagen ook al snel 3 concerten afgelast worden.  Als onze fans niet naar ons kunnen komen, dan brengen wij de muziek wel tot bij onze fans.
Het idee was geboren: onder de noemers van #muziekvanuitmijnkot en #samensolosamensolidair maken we muziek vanuit ons kot en bundelen we alle filmpjes tot een geheel.

Dankzij de technologie meteen meerdere vliegen in 1 klap:

  • We motiveren onze muzikanten om thuis te blijven spelen.
  • We brengen alles mooi samen tot een geheel waar we fier op kunnen zijn.
  • We gaan nog lang met z’n allen kunnen genieten van onze coronavirus quarantaine fratsen.
  • Met steeds ruim 85% van de muzikanten die present tekenen om deel te nemen aan onze (twee)wekelijkse projecten kunnen we gerust stellen dat er binnen onze muzikantengroep een nood was (en is) om te blijven spelen, ook vanuit ons kot.
  • Een onbedoeld maar welkom neveneffect is ledenwerving. Verschillende muzikanten toonden reeds interesse om onze rangen na de coronacrisis te vervoegen.

De voorbereiding

Het start allemaal met een idee en dat idee stop je in een creatief vat.

Ons creatief vat is de dirigent Simon Van Hoecke. Hij gaat aan de slag met het idee en bewerkt bepaalde werken specifiek voor onze corona quarantaine video’s maar bedenkt ook enkele nieuwe werken volgens de corona actualiteit.

Onze dirigent schrijft telkens een unieke partituur per muzikant met aanwijzingen.  Zeker voor de filmpjes waar we ook wat ‘acteren’ staan er al dan niet specifieke aanduidingen/dialoog op de partituur.  Daarnaast wordt er voor de vastgelegde dialogen een script aangeleverd. 

Tijdens het uitwerken van het project staat de dirigent ook in nauw contact met de techneuten van klank en beeld.
Aan de hand van de score wordt er namelijk een leadtrack aangemaakt die de muzikanten ondersteunt tijdens het inspelen van hun partij in hun kot.  Deze leadtrack bevat naast de clicktrack (als het ware de metronoom) ook reeds melodische en ritmische ondersteuning en in het geval van dialogen ook gesproken cues.

Voorbeelden Leadtracks en resultaten

Initiele LeadTrack van The Corona Bat Overture
Finale audiomix van The Corona Bat Overture
LeadTrack Smile met gesproken instructies
Finaal resultaat Smile
Finale audio mix Smile

Zoals je ziet gaat er al heel wat voorbereiding aan vooraf. 
Afhankelijk van het project kan dit oplopen tot verschillende dagen voor het uitwerken van het idee, het schrijven van de partituren, script en het opbouwen van de leadtrack.

Muzikanten aan de slag

  • Er wordt aan de muzikanten per project via een Doodle gevraagd om hun deelname te bevestigen.  Op die manier hebben we al een zicht op wie zal deelnemen en kan je reeds de lay-out van je video plannen.
  • De muzikanten hebben meestal een weekje de tijd om hun partij in de spelen en door te sturen.
  • Spreek zeker goed een uiterste datum af waarop ten laatste de opnames moeten ontvangen zijn. En wees gerust, het overgrote deel zal zijn filmpje ook die laatste dag pas doorsturen.

Webpagina

Per project wordt er een interne webpagina aangemaakt.  Hierop vinden de muzikanten alle nodige informatie gebundeld.

  • Een link naar de partituren (wordt gedeeld via Dropbox)
  • Script (indien van toepassing)
    • Script kan tevens gedownload worden
  • Een video met instructies van de dirigent:
    • Introductie van het project
    • Specifieke richtlijnen
    • Aandachtspunten
    • Mogelijke valkuilen
    • …
  • Een audiospeler met de leadtrack (kan afgespeeld worden vanaf de website)
    • Leadtrack kan tevens gedownload worden
  • Knop voor het doorsturen van de video-opname (zie later)
  • Lay-out van de schermindeling
    • Dit is afhankelijk van het project.  De geeft de muzikanten meteen een beeld in welk kot ze zitten en stelt hen in staat de juiste richting uit te kijken indien nodig.
  • Uiteindelijk wordt het finale resultaat ook toegevoegd aan deze pagina

Technische Benodigdheden

  • Oortjes of een hoofdtelefoon om de leadtrack af te spelen
  • Een camera – bvb:
    • 2e smartphone of tablet
    • Computer met webcam
    • Fototoestel
    • Videocamera
  • Optioneel
    • Eventueel afzonderlijk audio recorder of app
    • Stemapparaat of app

Richtlijnen en tips

Naast de project specifieke webpagina is er nog een algemene interne corona quarantaine webpagina met onder andere tips en richtlijnen voor klank- en beeldopnames. Deze bevat volgende informatie:

  • We stemmen op 440Hz. Je kan steeds stemmen op de eerste toon van de leadtrack. Uiteraard bestaan er ook heel wat (gratis) apps voor je smartphone of misschien heb je wel een echt ‘stembakske’.  En waarom niet: een stemvork.
  • Zijn er maten die je niet gespeeld krijgt? Laat ze weg en vervang door een rust. Een keer een foutje spelen is niet erg! Belangrijkste is dat we blijven musiceren en het is ten slotte en virtuele repetitie.
  • Graag in uniform, indien mogelijk ook petje op.
  • Als je filmt met een GSM, plaats deze in horizontale stand. Aan selfie-look video’s doen we liever niet mee. Tenzij anders aangegeven. Let bij het filmen met een fotocamera dat je beeldratio ingesteld is op 16:9.
  • Liefst niet uit de hand filmen. Je beweegt meer met de camera dan je zelf inschat en kan er wel eens voor zorgen dat je in de montage beetje uit beeld verdwijnt. Dus best camera ergens op plaatsen en/of fixeren. Als je dan toch uit de hand filmt, let er dan op dat er geen vinger voor de lens komt.
  • Zorg ervoor dat je zelf goed belicht bent maar let zeker op dat er niet teveel tegenlicht is achter je. Anders sta jijzelf in het donker.
  • Denk ook even aan de beeldcompositie.  Het oog wil ook wat.  Veel te ver achteraan in beeld of helemaal onderaan met een lege muur achter jou is niet aangenaam om naar te kijken.   En ga je zeker niet verstoppen achter je pupiter of instrument.
  • Probeer je opname te maken in een kamer die niet te veel galmt en vermijdt omgevingsgeluiden.
  • Belangrijk is wel dat je bij je opname’s steeds aftelt en vooral in de handen klapt of met vingers knipt. Het synchroniseren van beelden zonder klank is bijzonder moeilijk. Met het klappen in de handen op de tel wordt dat bijna kinderspel.  En niet verlegen zijn, dat aftellen mag gerust luid genoeg, het wordt toch niet gebruikt. De maat voor het eigenlijke begin (de 1) hoeft je niet uit te spreken of klappen want deze beelden kunnen al eens gebruikt worden. 
  • Indien je wenst mag je ook eerst een klankopname maken en nadien de video-opname. Zo kan je eerst concentreren op de muziek en nadien op de show. Vergeet dan zeker niet zowel de klank- als beeldopname door te sturen.
    • Belangrijk is wel dat je zowel bij je klank als video-opname aftelt samen met de leadtrack. Het synchroniseren van beelden zonder klank is bijzonder tijdrovend. 
    • Je mag dus gerust (fouten) spelen op je ‘playback’ video en omvevingsgeluid kan hier ook geen kwaad.  We gebruiken enkel de beelden.
      • Tools die je kan gebruiken voor audio opnames:
        • RecForge Lite – Audio Recorder (Gratis) – [Android]
        • RecForge Pro – Audio Recorder – [Android]
        • Easy Voice Recorder (Gratis) – [Android] [iPhone]
        • Voice Recorder Lite (Gratis) – [iPhone]
        •  … plus ontelbare andere beschikbare apps.
      • Kies steeds 44.1kHz of 48kHz als sampling frequentie en best WAV als bestandsformaat. Als je MP3 kiest ga dan voor een constante bitrate (CBR) van ten minste 256kbps.
      • In deze programma’s kan je in principe ook het opnamevolume regelen.  Kijk zeker na dat dit niet te luid is!  Te stil kunnen we oplossen in de mix, vervormd geluid niet. 
    • Doe gerust gek, dat doet geen pijn. Je mag iets doen voor en/of na de eigenlijke opname van de clip. Waar het kan proberen we jullie gekke bekken, uitspraken, unieke vertoningen, … te gebruiken. Maar de kans bestaat dat het niet in de final cut raakt. Wees dan niet teleurgesteld.
    • Druk na de eigenlijke opname niet meteen op de stopknop.  Een beetje extra beeldmateriaal geeft ons wat flexibiliteit tijdens de montage.  Zwaai gerust naar het publiek of maak een buiging.

Dan is het aan de muzikanten om hun ding te doen. 

Beeld en Klank

Eenmaal de muzikant tevreden met zijn opname(s) moeten deze naar de techneuten doorgestuurd worden. Dit zijn gewoon 2 muzikanten uit ons orkest die, laat het ons sympathiek zeggen, redelijk bezeten zijn door klank en beeld.

Vergeet Whatsapp. Hoe verleidelijk Whatsapp ook mag zijn om de beelden vanaf een smartphone te versturen raden we dit af.  Dit bevuilt je eigen smartphone met bestanden die je nadien toch moet verwijderen.  Het bespaart je als ontvanger dus werk.  Maar daarnaast comprimeert Whatsapp ook de videobestanden zodat er kwaliteitsverlies ontstaat.  Voor de klankmix en beeldmontage starten we liefst vanaf het originele bestand.

Je kan natuurlijk gebruik maken van bestandsdeelservices zoals WeTransfer. Prima, maar je moet telkens de bestanden gaan downloaden. De oplossing vind je bij Dropbox en OneDrive.  Deze services bieden een functie “Bestandsaanvraag” aan (Engels: “Request Files”).  

Bestandsaanvraag

Met de functie “bestandaanvraag” van Dropbox of OneDrive verzamel je bestanden op een specifieke plaats. 

Dropbox bestandsaanvraag
  • Hiervoor moet een gebruiker met een Dropbox of OneDrive account een bestandaanvraag map aanmaken.
    • Dit genereert een webpagina waarnaar je kan verwijzen.
    • Vanop deze webpagina hebben de muzikanten de mogelijkheid bestanden naar je door te sturen, zowel via PC, smartphone, tablet, … 
    • Hiervoor hebben de muzikanten zelf geen Dropbox of OneDrive account nodig. 
    • Naast het bestand dienen ze ook hun naam in te voeren indien ze niet beschikken over een Dropbox of OneDrive account.  Hun naam wordt dan toegevoegd aan de bestandsnaam wat dan weer handig is bij het sorteren van de bestanden.
    • Je kan deze bestandsaanvraag map delen met andere belanghebbenden.
      • Bij Toeterdonk hebben zowel de klankmixer, beeldmonteur als de dirigent rechtstreeks toegang tot deze map.  Je hoeft ze dus niet verder te delen tussen alle belanghebbenden.

Let wel! Bestandsaanvraag neemt ruimte in van je persoonlijk Dropbox of OneDrive folder. Aangezien we te maken kunnen hebben met grote bestanden kan deze al eens overlopen indien je onvoldoende ruimte hebt.

De Techniek

Je mag gerust zeggen dat het soepje hier begint.  Je kan je niet inbeelden hoeveel verschillende beeld en bestandsformaten je ontvangt.  Van beelden in 4:3 beeldverhouding en een bestandsformaat uit de vorige eeuw (toen bandbreedte nog een issue was) tot het beeldformaat en codec van de meest recente smartphone.  En dan hebben we het nog niet gehad over de klankkwaliteit. 

Het is dus best mogelijk dat je besturingssysteem en/of videobewerkingssoftware bepaalde bestandstypes nog niet of niet meer ondersteunt.  Gelukkig zijn er fantastische open source programma’s die je hierbij te hulp schieten zodat je al de bestanden (in batch) kan omzetten naar eenzelfde formaat en bestandstype.

Klank

Van de video’s wordt eerst de klank afgehaald om verwerkt te worden in een Digital Audio Workstation (DAW).
Hier weer heel wat keuze.  Van gratis tot professioneel.  Onze ene techneut gebruik Reaper, de finale audiomixer gebruikt Logic Pro X.  Deze programma’s zijn niet 1 op 1 compatibel, maar beschikken wel over functies om projecten vrij eenvoudig uit te wisselen.

Reaper DAW

Uiteraard kan je de geluidsmix in je videobewerkingssoftware maken.  Wij opteren voor een afzonderlijke audiomix welke nadien zal gebruikt worden bij de videomontage. Dit werkt volgens ons veel flexibeler, efficiënter en veelzijdiger.

Je kan namelijk veel makkelijker per instrument op zoek gaan naar de natuurlijke klankkleur van het instrument zoals je dit zelf zou ondervinden tijdens de repetitie. Uiteraard ben je hiervoor afhankelijk van de aangeleverde klankkwaliteit.  Deze laat soms wel eens te wensen over. Er zijn ook limieten aan onze kennis, tijd en technische mogelijkheden.
Bijkomend kan ook je eenvoudiger de achtergrondgeluiden wegfilteren of zelfs elimineren. 

Foute noten verwijderen we niet, evenmin doen we aan auto-tuning.  We blijven ten slotte een amateur verenging en spelen fouten.  Dat hoort er bij.  Maar een goede geluidsbalans kan wel dat zaken maskeren.  De fouten zijn er wel, maar je merkt ze amper. 

Daarnaast willen we ook het klankbeeld creëren van de omgeving waar het filmpje zich ‘afspeelt’.  Zo werd er voor “The Corona Bat Overture” een galm toegevoegd van een grot, bij “The Toilet Paper Rage Rag” van een echte toilet en bij “VLAMO ‘deskundige’ Marc Van Ranst op bezoek” dat van ons repetitielokaal.  Ja, dit gaat misschien ver maar zoals eerder geschreven hebben we in onze vereniging te maken met enkele pietjes precies.

Dagelijks updaten we de leadtrack die beschikbaar is op de interne webpagina met de reeds ontvangen opnames.  Dit geeft muzikanten die zich wat minder zeker voelen een betere houvast.  Op hetzelfde moment verwijderen we, waar reeds mogelijk, de digitaal gegenereerde klanken en ritmische patronen uit de leadtrack.  Je ziet als het ware het project groeien over deze paar dagen.

Overzicht DAW’s:

  • Reaper (€60.00 – €225.00)
    • Windows, MacOS en Linux
    • Wegens het coronavirus biedt Cockos momenteel een gratis tijdelijke licentie aan voor thuisgebruik.
  • Logic Pro X (€229.99)
    • MacOS
  • Pro Tools (vanaf €525.00)
    • Industriestandaard bij opnamestudio’s
    • MacOs en Windows
  • Adobe Audion (€24,19/maand)
    • Windows & MacOS
  • Ardour (gratis)
    • Windows, MacOS en Linux
  • Garageband (gratis)
    • MacOS
  • Audacity (gratis)
    • Minder geschikt als DAW maar zeer krachtig audio bewerkingsprogramma
    • Windows, MacOS en Linux
  • Een uitgebreide lijst vind je op Wikipedia

Beeld

Het gelijktijdig verwerken van 30+ videofiles is een tijdrovend en processor intensief gebeuren. Het kan je geduld al eens op de proef stellen. Je bent alvast gewaarschuwd.

Daarnaast is een goede administratie aan te raden. Zorg ervoor dat je goed bijhoudt wie er al zijn filmpje heeft doorgestuurd en van wie je het nog mag verwachten. Door onze Doodle weten we wie nog ontbreekt.

Ieder filmpje wordt geverifieerd om na te gaan of er kleur- en beeldcorrecties nodig zijn. Meteen ook het ideale moment om bijzonderheden te documenteren. Deze kan je bijvoorbeeld gebruiken om extra goed in beeld te brengen en waarom niet, voor de aftermovie met de bloopers.

Initieel gebruikte onze videomonteur Pinnacle Studio Ultimate.  Een zeer uitgebreid pakket aan een schappelijke prijs als liefhebber.  Echter de workflow is niet altijd praktisch, zeker als je 30+ video’s, animaties, titels, e.d. moet verwerken. Het programma wordt dan ook instabiel (lees: crasht).  Ook het proces om iedereen in zijn eigen ‘kot’ te plaatsen en de synchronisatie mist precisie en is omslachtig. 
Tot onze man DaVinci Resolve ontdekte.  Deze software bestaat zowel in een gratis als betalende versie.  De gratis software kan enorm veel. De extra functionaliteiten in de betalende versie heb je niet nodig voor onze huidige doeleinden.  Resolve reageert veel vlotter op doorgevoerde wijzigingen en je kan de beelden veel preciezer positioneren en synchroniseren vergeleken met Pinnacle Studio. 

DaVinci Resolve

Beeldformaten en Codecs

Zoals eerder aangehaald ontvang je de videobestanden in de meest uiteenlopende formaten.  Van een schampere 480 pixels vol ruis tot 4K uiterst scherp beeld.  Uiteraard heb je deze hoge resoluties niet nodig voor de splitscreen video waar uiteindelijk iedereen toch maar een ‘klein kot’ krijgt toebedeeld. Het is dus geen slecht idee alle beelden te uniformiseren naar bijvoorbeeld 720p.  Je computer zal je dankbaar zijn.  Onze eerder besproken programma’s Handbrake en VLC Media Player komen hier weer handige van pas.

Splitscreen (Lay-out)

Ondertussen hebben we al verschillende video indelingen uitgetekend.  Van 5×5, 6×5, 6×6 en 7×7 met telkens 1 of 2 grotere ‘koten’.  Een vaste lay-out biedt je het voordeel dat je op voorhand de posities alsook de grootte kan bepalen.  Pinnacle Studio werkt met percentages van het beeldformaat, DaVinci Resolve met absolute posities.  Deze waarden kan je dus netjes berekenen in een raster zodat je ieder beeld netjes kan positioneren door middel van waarden.

Je kan natuurlijk ook in GIMP, Adobe Illustrator, CorelDraw, Inkscape, … een raster/frame uittekenen dat je gebruikt als overlay in je beeldmontage en waar je de beelden achter plaatst. Dit geeft een mooi visueel effect en zorgt voor een marge bij het plaatsen van de beelden. Bij gebrek aan een geïnspireerde graficus binnen onze rangen hebben we deze techniek tot op heden zelf nog niet toegepast.

Posities muzikanten – VLAMO ‘deskundige’ Marc Van Ranst

Tot daar de theorie. Want niet iedereen zijn beeldcompositie is aangenaam om naar te kijken. Je gaat bepaalde beelden dus moeten herpositioneren en bijknippen. Dat is handmatig werk en vraagt wat tijd. 

Pinnacle Studio heeft een specifieke Splitscreen functie die je de mogelijkheid geeft om je eigen layout te ontwerpen en achter ieder vak je beeld te plaatsen.  Dit werkt OK voor 3-5 beelden. Maar begin er niet aan voor 30+ beelden. Trust us, we tried!

Wat nog het beste werkt is om per 1 of 2 rijen een splitscreen te maken.  Bij een 6×6 lay-out verwerkt je dus telkens maximaal 12 beelden. Dit is nog hanteerbaar. Uiteindelijk krijg je dan 3 tot 6 splitscreen tijdlijnen/bestanden die je verwerkt in de uiteindelijke montage met titels, effecten, …

Overzicht videobewerkingssoftware

Het resultaat

Ons doel is om het filmpje steeds te lanceren op het moment van onze wekelijkse repetitie.  Dat betekend soms ook toewerken naar een deadline zodat alle betrokkenen nog hun opmerkingen en uiteindelijke goedkeuring kunnen geven voor publicatie.  En wie deadlines zegt, zegt ook nachtelijke uren. Ja, zelfs om 2u30 ‘s nachts zijn er al conference calls geweest tussen klank en beeld.

Ten slotte is het genieten van het resultaat.  Dat doen we gezamenlijk tijdens de YouTube premiere waar we online samentroepen aan de virtuele Toetertoog.  We mogen dan voorlopig niet samen repeteren, we blijven elkaar wekelijks zien en een pint drinken vanuit ons kot.

Je merkt het: het maken van onze Corona quarantaine filmpje geeft ons veel voldoening maar wees er voor gewaarschuwd dat het veel tijd opslorpt. Voor het “VLAMO ‘deskundige’ Marc Van Ranst op bezoek” filmpje hebben we dat even in kaart proberen te brengen.  Voor zowel de klankmix als de beeldmontage (incl. verzamelen beeldmateriaal Marc Van Ranst) schatten we ieder om en bij de 50 uren. Ook onze dirigent spendeert vele uren aan het voorbereiden en uitschrijven van de partituren.  Je hebt dus zeker enkele drijvende krachten nodig die samen naar het gewenste einddoel toewerken. 

Zijn onze filmpjes perfect? Zeker niet. Het kan steeds beter en we leren ook iedere keer weer bij. Hulp van freelancers inschakelen zou een optie kunnen zijn maar aangezien de corona quarantaine niet in onze planning stond zijn deze filmpjes ook niet opgenomen in het jaarbudget. Daarnaast zijn heel wat inkosten weggevallen door de afgelasting van activiteiten. Het belangrijkste is dat we er plezier aan beleven en dat doen we nog steeds.

Tot slot

Uiteraard zouden we liever samen repeteren in ons repetitiekot maar dat kan nu nog even niet. Tot dan wensen jullie nog heel veel plezier met onze Corona Quarantaine filmpjes en hopen jullie nadien ook live nog te mogen entertainen.

Fanfare Toeterdonk – Corona Quarantaine Afspeellijst

#corona, #covid19, #blijfinuwkot, #muziekverbindt, #keepcalmandplaymusicathome, #muziekvanuitmijnkot, #samensolosamensolidair, #meestersinsamenleven, #musicdoesntstop, #samentegencorona, #vlamo